තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිවාසිකම පිළිබඳ කොමිෂන් සභාව, 2016 අංක 12 දරණ තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිවාසිකම පිළිබඳ පනතේ 11 වන වගන්තිය ප‍්‍රකාරව සංස්ථාපනය කරනු ලැබූ, ප‍්‍රධාන අධීක්ෂණ හා බලාත්මක කිරීමේ ආයතනය වේ. ව්‍යවස්ථාපිතව ස්වාධීන ආයතනයක් වන මෙයට, තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය ඉටුනොකිරීම පිළිබඳ පරීක්ෂණ පැවැත්වීමත්, වරදකාරී නිලධාරීන්ට එරෙහිව විනය ක‍්‍රියාමාර්ග නිර්දේශ කිරීමටත් බලය ඇත. තවද පනතේ 15, 38(2) සහ 39(4) යන වගන්තිය යටතේ අර්ථදැක්වෙන වැරදි සිදු කරන පුද්ගලයන්ව අභිචෝදනයට ලක්කිරීමටද මෙම කොමිෂන් සභාවට බලය තිබේ.

ශ‍්‍රී ලංකාවේ තොරතුරු දැනැගැනීමේ අයිතිවාසිකම පිළිබඳ කොමිෂන් සභාව සමන්විත වන්නේ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ නිර්දේශය මත ජනාධිපතිවරයා විසින් පත්කරනු ලබන සභාපතිවරයෙකුගෙන් හා සාමාජිකයන් සිව් දෙනෙකුගෙනි. මේ අරමුණ සඳහා, අ) ශ‍්‍රී ලංකා නීතීඥ සංගමය, ආ) මාධ්‍ය සංවිධාන, සහ ඇ) වෙනත් සිවිල් සංවිධාන විසින් නම් කරනු ලැබූ එක් තැනැත්තෙක් බැගින් ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව විසින් නිර්දේශ කරනු ලැබිය යුත්තේය. (12(1) උපවගන්තිය).

නිර්දේශිත තැනැත්තන් සමාජ ජීවිතයේ සුවිශේෂී පුද්ගලයන් විය යුතු අතර ඔවුන් විසින් තෝරාගෙන ඇති ක්ෂේත‍්‍රයන්හි මනා අත්දැකීමෙන් හා විශිෂ්ටත්වයෙන් යුක්ත විය යුතුය. තවද ඔවුන් දේශපාලනමය හෝ යම් රාජ්‍ය හෝ අධිකරණ හෝ වෙනත් ලාභදායී ධුරයක් දරන තැනැත්තන් නොවිය යුතු අතර, කිසිදු දේශපාලන පක්ෂයකට සම්බන්ධ නැති, කිසිදු ව්‍යාපාරයක් කරගෙන නොයන සහ යම් වෘත්තියක යෙදී නොසිටින අය විය යුතුය. (12(2) උප වගන්තිය).

කොමිෂන් සභා සාමාජිකයෝ හෙවත් කොමසාරිස්වරු වසර 5 ක් සඳහා සිය ධුරය හොබවති. (තොරතුරු පනතේ 12(6) උප වගන්තිය). තවද ඔවුහු තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිවාසිකම පිළිබඳ පනතේ 12(7) උපවගන්තියේ විධිවිධාන යටතේ හෙළිදරව් කළ නොහැකි තොරතුරු හෙළිදරව් නොකළ යුතුය. කොමිෂන් සභාව විසින් එහි අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයා, සෙසු නිලධරයන් සහ සේවා නියුක්තිකයන් අවශ්‍යතාවය අනුව පත් කරනු ඇත.

කොමිෂන් සභාවට එහිම අරමුදලක් තිබිය යුතු අතර, පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කරන මුදල් සහ ශ‍්‍රී ලංකාවේ හෝ ශ‍්‍රී ලංකාවෙන් බැහැර ඕනෑම මූලාශ‍්‍රයකින් ලැබෙන පරිත්‍යාග, ත්‍යාග හෝ ප‍්‍රදාන එයට බැරකෙරෙනු ඇත. (16(1) උපවගන්තිය)